انواع روان کننده بتن، در زمره افزودنی‌های بتن قرار می‌گیرند و با افزایش میزان اسلامپ بتن موجب افزایش کارایی بتن تازه می‌شوند. در واقع این افزودنی‌ها باعث می‌شوند نسبت آب به سیمان در مخلوط بتن کاهش یابد، بدون اینکه بر خصوصیات گیرش بتن چندان تأثیری از خود بر جای گذارد. این تأثیر در روند اجرایی به شکل زیر انجام می‌شود.
چرا باید از روان کننده بتن استفاده کنیم؟
درحالت آزمایش با روانی برابر، با افزودن روان کننده به مخلوط بتن و همچنین کاهش نسبت آب به سیمان، در شرایطی که مقاومت‌های فشاری غیر محصور شده در تمام سنین بتن از مقاومت‌های کنترلی بالاتر می‌رود، بتنی با کارایی یکسان به دست می‌آید.
در صورتی که افزودنی مستقیماً به عنوان قسمتی از آب به بتن اضافه شود، بتنی با خصوصیات مقاومتی بهتر حاصل می‌شود و کارایی بسیار بهتری نسبت به بتن کنترلی خواهد داشت
روان کننده بتن چیست؟
در بتن ریزی پروژه های عمرانی، روانی و کارپذیری بتن مورد استفاده از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا غالبا بتن مورد نظر با پمپ ریخته شده و در صورت نداشتن روانی مورد نظر، این کار به درستی قابل اجرا نمی‌‌باشد. از طرفی، در صورتی که برای رسیدن به روانی مورد نظر، نسبت آب مصرفی بتن را افزایش دهیم، کیفیت و مقاومت بتن نهایی به طور محسوسی پایین می‌آید و سطح بتن دچار ترک هایی خواهد شد.
بهترین راه حل این مشکل، استفاده از افزودنی روان کننده بتن می‌باشد. روان کننده‌های بتن که افزودنی‌های کاهنده آب نیز نامیده می‌شوند از مواد آلی و یا ترکیب آنها با مواد معدنی بدست می‌آیند. این افزودنی ها، علاوه بر افزایش روانی بتن و کاهش آب مصرفی، موجب تراکم و قوام هرچه بیشتر مصالح بتن نیز خواهند شد و نیاز به ویبره زنی در بتن را کاهش می‌دهند تا در مواقعی که دسترسی برای ویبره زدن بتن مشکل است، با خیال آسوده تری بتن ریزی را انجام دهیم.
انواع روان کننده بتن
روان‌کننده‌های بتن از منظر ترکیب شیمیایی و نوع کاربرد، اقسام مختلفی دارند و بر اساس همین دو ویژگی، میزان تأثیر آنها بر زمان گیرش بتن متفاوت است.
روان کننده پایه نفتالینی، دسته اصلی انواع فوق روان کننده بتن را شامل می‌شود.
خواص و تأثیر روان کننده بتن چیست؟
روان کننده‌های بتن بر میزان شکل‌پذیری (اسلامپ و روانی) بتن و همچنین خصوصیات بتن سخت شده، تأثیر ویژه‌ای دارند. به بیان دیگر روانی بتن تازه با افزودن کاهنده آب تحت تأثیر قرار می‌گیرد؛ میزان این تأثیر به قدری است که نه تنها منجر به تغییر در خصوصیات روانی بتن می‌شود، بلکه در خصوصیات و ویژگی‌های بتن سخت شده نیز منعکس می‌گردد. در ادامه، چندی از فواید و تأثیرات خرید روان کننده بتن و بکارگیری آن در پروژه‌های مختلف بیان خواهد شد:
روان کردن بتن با کاهش نسبت آب به سیمان
پراکنده کردن ذرات سیمان بتن
کاهش میزان نفوذپذیری بتن
به وجود آوردن حالت خمیری در بتن
کاهش مصرف سیمان
افزایش مقاومت بتن
حفظ کارایی بتن
روان کننده بتن با کاهش نسبت آب به سیمان، باعث افزایش مقاومت فشاری بتن می‌شود.
معایب استفاده از روان کننده بتن چیست؟
بکارگیری بجا و مناسب از انواع روان کننده بتن، در واکنش سیمان با آب و میزان گیرش آن، باعث ایجاد تغییرات شگرفی می‌شود که نه تنها منجر به تغییرات مضر در خواص نهایی بتن نمی‌شود، بلکه به دلیل افزایش میزان اسلامپ، موجب سهولت بتن‌ریزی می‌گردد. اما باید در نظر داشته باشید که هنگام افزودن این سری از افزودنی‌ها به بتن، شناخت کافی از بتن داشته باشید.
بنابر تحقیقات انجام شده در صنعت بتن، ورود آب اضافی به بتن، کارایی را افزایش می‌دهد، اما موجب سقوط سایر خصوصیات بتن، مثل: مقاومت و مدول الاستیسیته و جذب آب و تخلخل نیز می‌شود. این در حالی است که اگر روان کننده بتن به میزان مناسب به بتن اضافه شود، نه تنها کارایی بتن افزایش می‌یابد، بلکه در سایر خواص بتن، مثل میزان مقاومت، میزان نفوذپذیری و… نیز تغییری ایجاد نمی‌شود. از این رو لازم است میزان استفاده از روان کننده بتن از سوی شرکت تولیدکننده اعلام شده و به همان میزان و در زمان مناسب از این محصول استفاده شود تا بکارگیری این محصول، موجب ارتقای خصوصیات بتن گردد.
مکانیزم اثر روان کننده در بتن
زمانی که سیمان با آب مخلوط می‌شود، به واسطه کم بودن نیروی جداکننده (نیروی دافعه) ذرات سیمان، ذرات به هم چسبیده شده و تولید کلوخه می‌کنند؛ با اضافه شدن روان کننده به مخلوط آب و سیمان، کلوخه‌ها از هم فاصله می‌گیرند. دلیل این مکانیزم، کاهش نیروهای جذب کننده و افزایش نیروی دافعه سطح ذرات سیمان است. در واقع این امر اجازه حرکت بیشتری به ذرات سیمان می‌دهد.
اساس عملکرد خرید و قیمت روان کننده بتن
افزودنی‌های کاهنده آب در زمره ارزان‌ترین انواع افزودنی‌های بتن هستند که کارایی مطلوبی داشته و خواص مناسبی از خود در بتن بر جای می‌گذارند. قیمت روان کننده بتن با توجه به میزان غلظت محصول، حجم بسته‌بندی شده آن، برند محصول و… متفاوت است و کاملاً به شرکت تولیدکننده وابسته است. روان کننده‌های بتن بر پایه‌ی نیروی دافعه الکتروستاتیکی است
روان کننده بتن دیرگیر
این نوع از روان‌کننده ها می توانند هم زمان با کاهش نسبت آب به سیمان، باعث افزایش کارایی و روان بتن شده و گیرش اولیه بتن را نیز به تاخیر بیندازند. معمولا از این نوع روان‌کننده در فصل تابستان و در مناطق گرمسیر و بتن های حجیم استفاده می‌شود. این روان‌کننده‌ها از بروز و ایجاد ترک در سطح بتن جلوگیری کرده و موجب افزایش چسبندگی در بتن‌هایی که از دانه‌بندی مناسبی برخوردار نیستند می‌شوند و به این علت هم برای بتن‌ریزی مواردی همچون ستون، تیر و دیوار مورد استفاده قرار می‌گیرند.
روان‌کننده بتن زودگیر
این مدل از روان‌کننده‌ها می‌توانند مدت زمان گیرش بتن را کاهش دهند و به همین دلیل نیز معمولا برای بتن‌ریزی در آب و هوای سرد مورد استفاده قرار می‌گیرند.
روان‌کننده‌های بتن نرمال
این نوع از روان‌کننده‌ها تاثیر قابل ملاحظه‌ای روی زمان گیرش بتن نداشته و فقط میزان آب مصرفی را بدون تاثیر بر روی کارایی بتن کاهش می‌دهند. با استفاده از این نوع روان‌کننده‌ها شما می‌توانید بدون اضافه کردن آب اضافی، روانی بتن را افزایش داده و به راحتی آن را پمپ نمایید، بدون آن که موجب جا شدگی در سنگدانه ها و آب افتادگی شود، علاوه بر این می توانید مقاومت فشاری بتن را افزایش دهید و یا از میزان سیمان مصرفی بکاهید.
استفاده از این نوع روان‌کننده در پمپاژ بتن برای مسافت‌های طولانی و یا در ارتفاع و سازه‌های با تراکم بالای آرماتور و قالب های نازک و بتن های خود تراکم اجتناب ناپذیر است.
روان‌کننده‌های حفظ کننده اسلامپ
این نوع از روان کننده ها علاوه بر کاهش میزان آب مصرفی موجب حفظ روانی بتن برای مدت زمان طولانی تر می شوند. از این نوع روان کننده ها برای مواقعی که بتن باید در مسافت‌های طولانی حمل شود و یا بتن‌هایی که در فواصل طولانی باید پمپاژ شوند و کاهش روانی آنها موجب گیر کردن بتن در لوله‌ها می شود استفاده می‌گردد.
استفاده از انواع روان‌کننده‌ها می‌بایست با رعایت دستورالعمل‌های شرکت تولید کننده و با نظارت پرسنل کارگاهی باتجربه انجام شود و حتی المقدور قبل از استفاده انبوه با آزمایش مقدار دقیق مصرف مشخص شود، چرا که مصرف اضافی آن موجب روانی بیش از حد، آب افتادگی و ایجاد حباب هوا می‌شود.